خوشبینی چه دستاوردهایی دارد؟
امیر المؤمنین علیٌّ علیهالسلام : حُسنُ الظَّنِّ راحَةُ القَلبِ وسَلامةُ الدِّینِ .
امام على علیهالسلام : خوش گمانی ، مایه آسایش دل و سلامت دین است .
غرر الحکم : 4816
عن امیر المومنین علیهالسلام : حُسنُ الظَّنِّ یُخَفِّفُ الهَمَّ ، ویُنجِی مِن تَقَلُّدِ الإثم .
امام على علیهالسلام : خوش بینى ، اندوه را مىکاهد و از افتادن در بند گناه ، مىرهاند .
غرر الحکم : 4823
عن علی علیهالسلام : مَن حَسُنَ ظَنُّهُ بِالناسِ حازَ مِنهُمُ الَمحَبَّةَ
امام على علیهالسلام : هرکه به مردم گمان نیک برد ، محبّت آنان را به دست آورد .
غرر الحکم : 8842
در چه روزگاری خوشبینی روا نیست؟
الإمامُ الکاظمُ علیهالسلام : إذا کانَ الجَورُ أغلَبَ مِنَ الحَقِّ لَم یَحِلَّ لأحَدٍ أن یَظُنَّ بأحَدٍ خَیرا حتّى یَعرِفَ ذلکَ مِنهُ .
امام کاظم علیهالسلام : هرگاه ستم و ناراستى از حـقّ و راسـتکارى بیشتر بود ، بر هیچکس روا نیست که به کسى گمان خوب برد ، مگر آنگاه که خوبى او بر وى معلوم شود .
الکافی : 5 / 298 / 2
خوشبینی در چه زمانی فریب خوردن است؟
امیر المؤمنین علیٌّ علیهالسلام : إذا استَولَى الصَّلاحُ على الزَّمانِ وأهلِهِ ثُمّ أساءَ رَجُلٌ الظَّنَّ برَجُلٍ لَم تَظهَرْ مِنهُ حَوبَةٌ فقد ظَلَمَ ، وإذا استَولى الفَسادُ على الزَّمانِ وأهلِهِ فَأحسَنَ رَجُلٌ الظَّنَّ برجُلٍ فَقَد غَرَّرَ .
امام على علیهالسلام : هرگاه درستى و پـاکى بـر زمانه و مـردمـش حکمفرما شد ، اگر کسى به دیگرى بىآن که گناهى از او آشکار شود ، گمان بد برد ، ستم کرده است و هرگاه فساد و ناراستى بر روزگار و مردم آن چیره شد ، اگر کسى به دیگرى گمان نیک بَرَد و خوشبین باشد ، فریب خورده است .
نهج البلاغة : الحکمة 114
خوش گمانی چه جایگاه عبادی دارد؟
امیر المومنین علیهالسلام : « أفضَلُ الوَرَعِ حُسنُ الظَّنِّ »
امام على علیهالسلام : برترین پارسایى ، خوش بینى است .
غرر الحکم : 3027
رسول الله صلى الله علیه و آله و سلّم : حُسنُ الظَّنِّ باللّه مِن عِبادَةِ اللّه تعالى .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم : خوشگمانى به خداوند ، از عبادت خداوند متعال است .
الدرّة الباهرة : 81
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
و الذی لا إلهَ إلاّ هُو، لا یَحسُنُ ظَنُّ عبدٍ مُؤمِنٍ بِاللّه ِ إلاّ کانَ اللّه ُ عندَ ظَنِّ عَبدِهِ المؤمِنِ؛ لأنَّ اللّه َ کَریمٌ بِیَدِهِ الخَیراتُ، یَستَحیِی أن یکونَ عَبدُهُ المؤمِنُ قد أحسَنَ بهِ الظَّنَّ ثُمّ یُخلِفُ ظَنَّهُ و رَجاهُ، فَأحسِنُوا بِاللّه ِ الظَّنَّ و ارغَبُوا إلَیهِ .
سوگند به آن که جز او خدایى نیست ، هیچ بنده مؤمنى به خدا گمان نیک نبرد ، مگر این که خداوند مطابق همان گمان با او عمل کند ؛ زیرا خداوند کریم است و همه خوبیها به دست اوست و شرم دارد از این که بنده مؤمنش به او گمان نیک برد و او خلاف گمان و امید بنده رفتار نماید . پس به خدا گمان نیک برید و بدو روى آورید .
میزان الحکمة ج6 ص575